De behandelmogelijkheden voor patiënten met Anorexia nervosa (AN) zijn de afgelopen jaren sterk verbeterd. Ondanks deze mogelijkheden tot succesvolle behandeling, blijft het risico op terugval erg groot. Geschat wordt dat 30 tot 50% van de patiënten die klinisch succesvol behandeld zijn voor hun eetstoornis, terugvallen (Pike, 1998). Vooral de eerste twee jaren na ontslag zijn een risicovolle periode (Strober e.a., 1997; Carter e.a., 2004). Na 18 maanden loopt de kans op een terugval echter terug naar vrijwel nul. De topklinische afdeling Altrecht Eetstoornissen Rintveld en het lectoraat GGZ-verpleegkunde van de Hogeschool INHolland ontwikkelden een richtlijn die hulpverleners in de praktijk kan ondersteunen bij het gestructureerd werken aan terugvalpreventie. De richtlijn spitst zich toe op AN-patiënten in de leeftijd van 12 tot 18 jaar.

 

Binnen de ggz bestaat consensus over het feit dat er veel aandacht nodig is voor de preventie van terugval bij AN-patiënten (Landelijke Stuurgroep Multidisciplinaire Richtlijnontwikkeling in de GGZ, 2006). Over de manier waarop deze terugvalpreventie methodisch kan worden vormgegeven in de hulpverleningspraktijk, is echter nauwelijks iets bekend. De topklinische afdeling Altrecht Eetstoornissen Rintveld en het lectoraat GGZ-verpleegkunde van de Hogeschool INHolland ontwikkelden een richtlijn die hulpverleners in de praktijk kan ondersteunen bij het gestructureerd werken aan terugvalpreventie. De richtlijn spitst zich toe op AN-patiënten in de leeftijd van 12 tot 18 jaar, de zogenoemde lijn 1 patiënten. Het project is uitgevoerd in het kader van een afstudeerproject aan de opleiding Master of Advanced Nursing Practice van de Hogeschool Utrecht.

 

Hoe kwam de richtlijn tot stand?

Om  deze richtlijn te kunnen ontwikkelen, is een uitgebreid wetenschappelijk literatuuronderzoek uitgevoerd. Ook vroegen de ontwikkelaars van de richtlijn experts om advies over de inhoud en vorm van de richtlijn. Een conceptversie van de richtlijn is vervolgens ter toetsing voorgelegd aan een multidisciplinair samengesteld expertpanel en een panel van ervaringsdeskundigen. De commentaren van deze panels zijn verwerkt in de definitieve versie van de richtlijn.

 

Theorie en praktijk gebundeld

De richtlijn bestaat uit twee delen. Deel 1 biedt een theoretische onderbouwing van de richtlijn en conclusies en aanbevelingen. Deel 2 bestaat uit een praktische handleiding voor de hulpverlener en uit een werkboek voor de hulpverlener en de patiënt. Aan de hand van de handleiding en het werkboek stellen de hulpverlener en de patiënt uiteindelijk samen een terugvalpreventieplan op. De richtlijn is gebaseerd op eerdere ontwikkelde terugvalpreventiestrategieën, zoals die voor patiënten met schizofrenie (Van Meijel, 2003), forensische  en agressieve jeugdige patiënten (Fluttert e.a., 2008; Hage e.a., 2008) en patiënten die zichzelf langdurig en ernstig verwonden (Bosman & Van Meijel, 2009).

 

Aan de slag!

De richtlijn is door middel van een scholingsmodule geïmplementeerd in lijn 1 van Altrecht Eetstoornissen Rintveld. Onderwerpen die tijdens de scholing vooral aandacht kregen, zijn de theoretische achtergronden van terugval en terugvalpreventie bij jongeren met AN, het werken met de richtlijn in de praktijk en de training van specifieke vaardigheden die hiervoor nodig zijn.  Alle betrokken collega’s hebben deze scholingsmiddag doorlopen.