Ontwikkelingen psychedelica hoopgevend voor patiënten
In de laatste jaren zijn er in het UMCG onderzoeken gedaan naar behandelingen met psychedelica zoals psilocybine, ketamine en MDMA. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat behandeling met deze middelen effectief is bij ernstige vormen van psychiatrische aandoeningen zoals depressies, angststoornissen, posttraumatische stressstoornissen en verslavingen. Daarnaast zijn psychedelica mogelijk effectief als behandeling van chronische pijn en clusterhoofdpijn.
Dit is goed nieuws voor patiënten en is ook breder relevant voor de maatschappij. Dertig procent van de patiënten met een psychische stoornis heeft onvoldoende baat bij de nu beschikbare behandelingen. Therapieresistentie is een zware belasting voor patiënten en familieleden. Het is de belangrijkste oorzaak van uitval uit het arbeidsproces, en het leidt tot hoge algemene zorgkosten en lange wachttijden in de GGZ. In Nederland leven vele tienduizenden patiënten met hardnekkige, therapieresistente psychiatrische aandoeningen.
Risico’s en valkuilen therapeutisch/medisch gebruik van psychedelica
De ontwikkelingen in behandelingen met psychedelica zijn hoopgevend. Daarnaast bestaan er ook risico´s en valkuilen. Een reëel risico is dat mensen met psychiatrische klachten zelf gaan experimenteren met psychedelica, zonder begeleiding of ondersteunende psychotherapie: een praktijk die kan leiden tot gevaarlijke situaties. Daarnaast storten investeerders en startups - met soms beperkte expertise - zich op het ontwikkelen en aanbieden van psychedelica-ondersteunde behandelingen en neemt het commerciële aanbod buiten de reguliere zorg toe. Daar kunnen andere belangen dan de patiëntbelangen gemakkelijk de boventoon gaan voeren.
‘Voorkomen moet worden dat patiënten de dupe worden van te snelle, ondoordachte en kostbare invoering en toepassing. Juist bij kwetsbare patiënten met complexe klachten moeten psychedelica met grote zorgvuldigheid worden ingezet door ervaren, getrainde therapeuten en in combinatie met gerichte psychotherapieën', benadrukt Schoevers.
Een landelijk onderzoeks- en zorgimplementatieprogramma
Nederland kan wereldwijd een unieke rol spelen op het gebied van hoogwaardig, multidisciplinair klinisch onderzoek naar psychedelica. De UMCG’ers pleiten dan ook voor een ambitieus, landelijk onderzoeks- en implementatieprogramma. Dit kan klinisch onderzoek voor grote GGZ-aandoeningen versnellen en een enorme impuls geven aan het zorgaanbod voor ernstig zieke patiënten. ‘Door investering in een fors aantal grote en goed opgezette klinische studies, kunnen wij antwoorden krijgen op de belangrijkste vragen. In tegenstelling tot kleinschalige, door de industrie gesponsorde, trials biedt een grootschalige landelijke onderzoeksagenda de mogelijkheid om écht te leren welke middelen effectief zijn, voor welke patiënten, en welke aandoeningen', aldus Breeksema.
Hoofddoelen van een dergelijk programma zijn:
- Een landelijke onderzoeks-infrastructuur ontwikkelen die deelnemende instellingen ondersteunt bij de organisatie en uitvoering van multicenter clinical trials om de grote kennisvragen te beantwoorden
- GGZ-behandelaren opleiden om deze behandelingen optimaal te kunnen verstrekken, met inbegrip van procedures voor professionele accreditatie en registratie
- Professionele behandelrichtlijnen ontwikkelen en/of aanpassen aan de hand van nieuwe en empirisch onderbouwde behandelingen voor de vijf belangrijkste psychische stoornissen
- Financieringsprogramma's voor deze behandelingen opzetten en ontwikkelen samen met regelgevende instanties, farmaceutische bedrijven, en verzekeraars
Bron: UMCG
